آشنایی با انواع اصطلاحات گمرکی مهم

زمانی که شما بخواهید کالاهای مختلفی را از ایران خارج و وارد کشورهای دیگر کنید و یا برعکس، باید حتما آن را از گمرک عبور دهید و این کار چالش‌های زیادی دارد. از طرف دیگر، ممکن است در گمرک از اصطلاحات مختلفی استفاده شود که شاید خیلی از آنها را متوجه نشوید. به همین دلیل بهتر است قبل از ترخیص کالا، برخی از اصطلاحات گمرکی را بشناسید تا برای ترخیص کالای خود، با مشکلی مواجه نشوید. ما در این مقاله از ترابرنت، اطلاعات کاملی درباره این اصطلاحات در اختیار شما قرار می‌دهیم.

اگر مجبور شوید به خاطر ترخیص کالا به گمرک بروید، به احتمال خیلی زیاد با واژگانی مواجه می‌شوید که شاید معنای خیلی از آنها را ندانید. از طرف دیگر، داشتن اطلاعات کافی درباره این واژگان می‌تواند میزان تسلط شما به امور گمرکی را تا حد خیلی زیادی افزایش دهد. به خصوص اگر کار شما به‌گونه‌ای است که باید به صورت مداوم به گمرک بروید و یا کارهای ترخیص کالای خود را انجام دهید، این مسئله اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در این شرایط، آشنایی با اصطلاحات گمرکی می‌تواند کمک شایانی به شما کند.

فهرستی از انواع اصطلاحات گمرکی

شاید برای شما جالب باشد که بدانید اغلب اصطلاحات گمرکی که ما در این مقاله به معرفی آنها می‌پردازیم، به صورت بین‌المللی در نظر گرفته شده‌اند و می‌توان از آنها به عنوان یک قاعده کلی یاد کرد. به‌طوری‌که در سراسر جهان و در اغلب کشورها از این قواعد استفاده می‌شود. به همین دلیل هم اگر به هر دلیلی می‌خواهید کالایی را به کشورهای دیگر بفرستید و یا از کشورهای دیگر وارد ایران کنید، خیلی مهم است که بتوانید این اصطلاحات را یاد بگیرید.

از طرف دیگر، در اداره گمرک افراد متخصص بسیار زیادی مشغول به فعالیت هستند که همه آنها از اصطلاحات مهم گمرکی استفاده می‌کنند.

اگر اندکی در حوزه مذاکرات بازرگانی و مکاتبات خارجی فعالیت داشته باشید، می‌دانید که آشنایی با اصطلاحات گمرکی می‌تواند تاثیر خیلی زیادی بر روابط کاری شما بگذرد. شما می‌توانید قراردادها را خیلی بهتر بنویسید. زمانی که اصطلاحات مربوط به گمرک را به خوبی بلد نباشید، شبیه به یک فرد آماتور به نظر می‌رسید و ممکن است خیلی از افراد از ادامه همکاری با شما سر باز زنند. از این رو، در این بخش ما مهمترین اصطلاحات گمرکی را نام برده‌ایم که شناختن آنها می‌تواند کمک زیادی به شما کند.

برای آشنایی با قانون های بین المللی به صفحه قوانین حمل و نقل بین المللی مراجعه کنید.

1. بارنامه

به احتمال زیاد اولین اصطلاحی که در گمرک به آن برمی‌خورید، بارنامه است. بارنامه به سندی گفته می‌شود که تمام اطلاعات مربوط به کالا از ‌جمله وزن و حجم، آدرس گیرنده و یا حتی آدرس فرستنده نوشته شده است. توجه داشته باشید که کالای شما بدون داشتن بارنامه، امکان ترخیص از اداره گمرک را نخواهد داشت.

علاوه بر این، در بارنامه اطلاعات دیگری مانند نوع کالا نیز درج می‌شود. به همین دلیل هم گیرنده کالا باید حتما موقع دریافت آن، به طور کامل بارنامه را با اطلاعات مربوط به کالا مطابقت دهد تا مطمئن شود که کالای درستی به دست او رسیده است. حتی در بارنامه اطلاعات مربوط به وسیله حمل کننده کالا، نام شخصی که راننده خودرو بوده، تعداد نسخه‌های بارنامه و یا حتی تاریخ صدور آن را نیز ذکر می‌کنند. برای آشنایی با بارنامه به صفحه بارنامه الکترونیکی مراجعه کنید.

2. اظهارنامه مبدا

یکی دیگر از اصطلاحات گمرکی که موقع ترخیص کالا با آن مواجه می‌شوید، اظهارنامه مبدا است. اظهارنامه مبدا در کشورهای دیگر با نام Declaration of Origin شناخته می‌شود و به طور کامل درباره مبدأ کالایی که از آنجا ارسال شده، توضیح می‌دهد. به عنوان مثال، اگر شما کالایی را از مکان خاصی خریداری کرده باشید و بخواهید به شهر خود ارسال کنید، به احتمال خیلی زیاد در اظهارنامه مبدا، اطلاعات مربوط به فروشگاهی که شما از آن خرید کرده‌اید، وجود خواهد داشت.

3. اظهارنامه گمرکی

در صورتی که بخواهید خودتان کالا را صادر و یا وارد کنید و آن را از شخص دیگری خریداری نکرده باشید، باید اظهارنامه گمرکی ارائه دهید. اظهارنامه گمرکی دقیقا در مقابل اظهارنامه مبدا قرار می‌گیرد. به عبارت دیگر، اظهارنامه گمرکی نشان می‌دهد که شخص وارد کننده و یا صادر کننده کالا، دقیقا چه کسی است و چه اطلاعاتی دارد.

این امر موجب می‌شود که کالا راحت تر از گمرک ترخیص شود. در این شرایط، تمام مسئولیت‌های مربوط به بار بر عهده خود شخص فرستنده خواهد بود. اظهارنامه گمرکی در زبان انگلیسی با نام World Customs Organization  شناخته می‌شود.

در مقاله قوانین ترخیص کالا از گمرک به طور کامل قوانین موجود را توضیح داده ایم.

4. سیاهه تجاری

یکی دیگر از اصطلاحات مهم گمرکی که به احتمال خیلی زیاد با آن برمی‌خورید، سیاهه تجاری است. سیاهه تجاری به مدرکی گفته می‌شود که تمام مشخصات مربوط به کالا درج می‌شود و نشان می‌دهد که هزینه کالای خریداری شده پرداخت شده است. به علاوه در سیاهی تجاری یا Commercial Invoice می‌توانید اطلاعاتی مربوط به وزن و حجم کالا، قیمت شرایط و نحوه پرداخت آن را نیز مشاهده کنید.

5. بیمه نامه

بیمه نامه به مدرکی گفته می‌شود که در صورت بروز هرگونه مشکل در طول مسیر، شرکت بیمه را موظف به پرداخت هزینه کالا می‌کنند. با توجه به این مسئله، می‌توان گفت که بیمه نامه اهمیت بسیار زیادی در سالم رسیدن کالا به مقصد دارد و اغلب صاحبان کالا ترجیح می‌دهند که کالای خود را هنگام ارسال بیمه کنند.

پیشنهاد می کنیم برای کسب اطلاعات در این زمینه مقاله بیمه حمل و نقل بین المللی را مطالعه نمایید.

6. پیش فاکتور

پیش فاکتور یکی دیگر از اصطلاحات گمرکی به شمار می‌رود که در آن تاریخ قرارداد، شماره قرارداد، تاریخ فروش کالا و تمام مشخصات آن نگاشته شده است. به علاوه، در پیش فاکتور اطلاعات کامل مربوط به حمل کالا نیز وجود دارد و شما با توجه به آن، می دانید که نحوه حمل و نقل کالا چگونه بوده و حتی خریدار هزینه آن را چگونه پرداخت کرده است. در پیش فاکتور، اطلاعات دیگری مربوط به تعرفه گمرکی و مدت زمان اعتبار آن نیز وجود دارند و به همین دلیل هم دریافت آن برای صاحبان کالا از اهمیت بالایی برخوردار است.

7. بسته‌بندی از اصطلاحات گمرکی

اگرچه بسته‌بندی یکی دیگر از اصطلاحات مهم گمرکی به شمار می‌رود، ولی به احتمال خیلی زیاد همه شما نام آن را شنیده‌اید و می‌دانید که چه مفهومی دارد. شما می‌توانید برای بسته‌بندی کالای خود به منظور جلوگیری از ورود آسیب به آن، از مواد مختلفی مانند کارتن، کاغذ، پشم شیشه، پلاستیک حباب‌دار و سایر موارد از این دست استفاده کنید.

8. پروانه صادراتی

یکی دیگر از اصطلاحات گمرکی که اهمیت بالایی دارد، پروانه صادراتی است. پروانه صادراتی زمانی صادر می‌شود که شما همه کارهای مربوط به ترخیص کالای خود را از گمرک انجام داده باشید. به عنوان مثال، اگر کارهایی مانند ارزیابی کالا به طور کامل انجام شده باشد و شما هزینه لازم برای ترخیص کالا را پرداخت کرده باشید، پروانه صادراتی برای شما صادر می‌شود و با استفاده از آن می‌توانید کالای خود را ترخیص کنید.

9. پروانه تردد از اصطلاحات گمرکی

در پروانه تردد، اطلاعات مربوط به نحوه حمل کالا و وسیله نقلیه مورد استفاده درج می‌شوند. به علاوه، در این سند می‌توانید اطلاعاتی مانند مرز ورودی و خروجی، مدت زمان طول سفر، مسیر تردد و مدت زمان مجاز برای رانندگی در طول سفر را مشاهده نمایید. سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای، پروانه تردد را صادر می‌کنند و در آن اطلاعات مهمی برای رانندگی برای رسیدن کالا به مقصد وجود دارد و راننده باید حتما همه آنها را رعایت کند.

برای آشنایی با اصلاح گروپاژ مقاله گروپاژ چیست را مطالعه کنید.

10. سود بازرگانی

سود بازرگانی هم یکی دیگر از اصطلاحات گمرکی به شمار می‌رود که در واقع به معنای پرداخت هزینه برای واردات کالا است. مهم‌ترین دلیل پرداخت این هزینه، این است که دولت بتواند از تولید داخلی کشور خود حمایت کند. البته باید گفت که میزان هزینه پرداختی برای سود بازرگانی با عوارض گمرکی و حقوق آن کاملا متفاوت است. البته این احتمال وجود دارد که برخی از کالاهای صادراتی، سود بازرگانی تعلق نگیرد.

11. کارنه تیر

یکی از مهمترین اصطلاحات گمرکی که به احتمال خیلی زیاد چندان به گوش شما نخورده، کلمه کارنه تیر است. این اصطلاح برای کالاهایی مورد استفاده قرار می‌گیرد که برای رسیدن به مقصد، مجبور شوند از چندین کشور عبور کنند. کارنه تیر موجب می‌شود که نیازی نباشد در همه این کشورها همه تشریفات گمرکی را به طور کامل انجام دهید. به عبارت دیگر، این روش موجب می‌شود که روند تجارت محصول از طریق روش زمینی خیلی راحت‌تر و سریع‌تر انجام گیرد.

12. مانیفست

اصطلاح گمرکی دیگری که ما قصد معرفی آن را داریم، مانیفست است که شاید خیلی از افراد آن را به اشتباه جای بارنامه استفاده کنند. مانیفست به کالاهای مختلفی گفته می‌شود که یک وسیله نقلیه خاص مانند کامیونی یا کشتی، آنها را حمل می‌کند. به عبارت دیگر، در مانیفست هیچ‌گونه اطلاعاتی درباره دارنده کالا نوشته نشده است و بیشتر از همه، اطلاعاتی مربوط به جزئیات کالا سند آن و گیرنده محصول در آن مشاهده می‌شود.

در مقاله کاپوتاژ چیست به بررسی این اصطلاح پرداخته ایم.

13. وزن کالا به صورت قانونی

از دیگر اصطلاحات گمرکی که به احتمال خیلی زیاد با آن مواجه خواهید شد، وزن قانونی کالا است. خیلی مهم است که بدانید کالای شما دقیقا چقدر وزن دارد تا بتوانید بر این اساس، هزینه‌های مربوط به ترخیص کالا را به گمرک بپردازید. البته توجه داشته باشید که وزن کالا به صورت ناخالص در نظر گرفته می‌شود و شما باید بر همان اساس هزینه گمرک و عوارض را پرداخت کنید.

14. قبض انبار

یکی دیگر از اصطلاحات مهم گمرکی که اهمیت بالایی در ترخیص کالا دارد، قبض انبار است. این قبض نشان می‌دهد که صاحب کالا، باید کالایی با مشخصات و اطلاعات ذکر شده دریافت کند و با ارائه آن به مسئول مربوطه، می‌تواند کالای خود را از انبار تحویل بگیرد.

15. ارزش گمرکی محصول

ارزش گمرکی محصول به این معنی است که کالای مورد نظر شما با ورود به کشور، تا چه حد ارزش دارد و اهمیت زیادی برای محاسبه ارزش سیف کالا دارد. این مورد شامل مواردی مانند هزینه افتتاح حساب، هزینه استفاده از علامت بازرگانی، هزینه نقشه و سایر هزینه‌هایی است که موقع ورود کالا و ترخیص آن از گمرک باید بپردازید.

پته گمرکی برای چه کالاهایی مناسب است؟

16. استریپ

استریپ به فرایندی گفته می‌شود که در آن کالای مورد نظر شما در گمرک، بارگیری و یا تخلیه می‌شود تا جابجا می شود. توجه داشته باشید که برای بارگیری و یا تخلیه کالا از گمرک، باید حتما نماینده قانونی حضور داشته باشد و این کار توسط کارگران خود گمرک انجام گیرد.

17. راهنامه از مهمترین اصطلاحات گمرکی

فرقی ندارد که شما از چه روشی برای ارسال کالای خود به خارج از کشور استفاده کرده باشید. در هر شرایطی، باید یک راهنامه ارائه دهید که در آن نشان می‌دهید هزینه و کرایه حامل بار و یا همان راننده، پرداخت شده است. توجه داشته باشید که هر راهنامه مربوط به کالای قرار گرفته شده در همان وسیله نقلیه است. به عنوان مثال، اگر یک راهنامه برای کامیون مورد نظر خود ارائه دهید، به این معنی است که آن را  فقط برای همان کالای درون کامیون در نظر گرفته‌اید.

در مقاله دموراژ چیست درباره راه‌های جلوگیری از پرداخت آن صحبت کرده ایم

18. تعرفه گمرکی

اگر همچنان قصد آشنایی با اصطلاحات گمرکی را دارید، باید بگوییم که تعرفه گمرکی هم یکی دیگر از آنهاست. تعرفه گمرکی در واقع به کدی گفته می‌شود که به صورت اختصاصی، برای هر کالا در نظر گرفته می‌شوند و 8 رقم دارد.

سایر اصطلاحات گمرکی

علاوه بر مواردی که پیش از این گفتیم، اصطلاحات گمرکی شامل موارد دیگری نیز می‌شوند که متاسفانه وقت نشد همه آنها را به صورت مفصل بررسی کنیم؛ اما سعی کرده‌ایم که در این بخش، مهم‌ترین آنها را به صورت خلاصه بنویسیم تا کمی درباره آنها تحقیق کنید و قبل از مراجعه به گمرک و ترخیص کالا، معنای آنها را بدانید.

• درب خروج گمرک
• صادرات قطعی
• کالای متروکه
• کالای مرجوعی
• حقوق گمرکی
• هزینه‌های گمرک
• کاپوتاژ
• قانون امور گمرکی
• حق العملکاری در اداره گمرک
• بیجک
• فورواردر سیستم آسیکودا
• قبض باسکول
• کریر
• لیست عدل‌بندی
• گواهی آنالیز

مقاله پیشنهادی: کریر چیست

سخن پایانی

در این مقاله از ترابرنت، به طور کامل با برخی از مهمترین و پراهمیت‌ترین اصطلاحات گمرکی آشنا شدید. همان‌طورکه گفتیم، هر بازرگان و تاجری که بخواهد روابط تجاری بهتری داشته باشد، باید برای آشنایی با اصطلاحات گمرکی اقدام نماید.

شناخت این اصطلاحات به شما کمک می‌کند تا بدون نیاز به مدرک عجیب و غریبی، خیلی راحت‌تر بتوانید ترخیص کالای خود را انجام دهید. به علاوه، شما می‌توانید از افراد مجرب و متخصص نیز در این زمینه کمک بگیرید. اگر سوال دیگری درباره سایر اصطلاحات گمرکی دارید، می‌توانید در قسمت نظرات از ما بپرسید.