بارنامه یکی از مهمترین اسنادی است که برای نقل و انتقالات کالا باید حتما وجود داشته باشد. شرکت‌های حمل‌ونقل وظیفه صدور بارنامه را بر عهده دارند و در آن اطلاعات مشخصی درباره بار به همراه گیرنده و فرستنده درج می‌کنند. بارنامه انواع متفاوتی دارد که هر یک از آنها در روش‌های مختلفی مورد استفاده قرار می‌گیرند. در این مقاله از ترابرنت، قصد داریم انواع بارنامه را به شما معرفی کنیم تا بهتر بتوانید از آنها در فرایند حمل‌ونقل کالا استفاده کنید.
هیچ تفاوتی ندارد که شما کالای خود را از طریق روش زمینی، هوایی و یا حتی دریایی ارسال کنید. در هر صورت، بارنامه برای هر دو روش ارسال کالا به صورت بین‌المللی و درون مرزی کاربرد دارد. پس اگر شما هم می‌خواهید کالای خود را از هر مکانی به مقصد مورد نظر خود بفرستید، حتما تا پایان این مقاله همراه ما باشید. در این مقاله متوجه خواهید شد که بارنامه چیست و چه انواعی دارد.
بارنامه چیست؟
همان طور که پیش از این نیز گفتیم، بارنامه به سندی گفته می‌شود که در آن اطلاعات کامل گیرنده، فرستنده و کالا به همراه وسیله نقلیه درج می‌شوند. به عبارت دیگر، می‌توان گفت که بارنامه در واقع یک سند کاملا تجاری است که بین فروشنده و خریدار رد و بدل می‌شود. زمانی که شخصی کالایی را از شخص دیگری می‌خرد، باید از او بخواهد که به همراه کالا، بارنامه را نیز برای او ارسال کند.
بارنامه در زبان انگلیسی با عبارت Bill of lading شناخته می‌شود که بیشتر مواقع آن را به صورت مخفف B/L استفاده می‌کنند. در این سند تمام فاکتورهای قانونی برای حمل‌ونقل کالا درج می‌شوند و می‌تواند یکی از فاکتورهای کاملا قانونی و معتبر برای پیگیری کالا به شمار بیاید.
صاحب کالا باید در بارنامه تمام جزئیات و نکات مربوط به همه کالاهای ارسال شده را اعلام کنند. در نتیجه، خریدار متوجه خواهد شد که چه کالایی را دریافت کرده و برای چه چیزی هزینه پرداخت کرده است. در صورتی که در طول مسیر هرگونه مشکلی برای محموله پیش بیاید، خریدار می‌تواند از طریق بارنامه، خسارتی را دریافت کند. پس به طور کلی، بارنامه اهمیت بسیار زیادی در نقل و انتقالات کالا دارد و هم خریدار و هم فروشنده باید دقت خیلی زیادی در تهیه آن به خرج دهند.
مقاله پیشنهادی:ثبت سفارش کالا
انواع بارنامه
انواع بارنامه بسته به روشی که از طریق آن کالا به مقصد ارسال می‌شود، با یکدیگر متفاوت هستند. به عنوان مثال، بارنامه هوایی مواقعی استفاده می‌شود که شما کالای خود را از طریق روش هواپیما به مقصد ارسال کرده باشید. این در حالی است که برای ارسال کالا از طریق دریا و کشتی، باید بارنامه دریایی داشته باشید. در ادامه، به صورت مفصل انواع بارنامه را معرفی می‌کنیم.
1. بارنامه دریایی (Ocean/Marine Bill Of Lading)
در صورتی که شما بخواهید کالای خود را از طریق کشتی به مقصد مورد نظرتان ارسال کنید، باید بارنامه دریایی داشته باشید. در این بارنامه علاوه بر این که اطلاعات کامل کالا درج می‌شود، اطلاعات دیگری مانند نام کشتی و بندر تخلیه بار نیز وجود دارد. اگر در بارنامه نام بندری برای تخلیه نوشته شده باشد، نمی‌توان آن را در بندر دیگری تخلیه کرد. از طرف دیگر، بارنامه دریایی شامل نمونه‌های مختلفی می‌شود که به شرح زیر هستند:
- بارنامه دریایی On Deck
یکی از مهمترین انواع بارنامه دریایی، بارنامه On Deck است که برای محموله‌هایی صادر می‌شود که موقع حمل و بارگیری، روی عرشه کشتی قرار دارند. ممکن است این بارنامه‌ها به خاطر موقعیت مکانی روی کشتی، آسیب ببینند.
- بارنامه دریایی On Board
این بارنامه دقیقا در مقابل نمونه قبلی قرار می‌گیرد و به این معنی است که کالا درون انبار کشتی بارگیری شود. احتمال آسیب رسیدن به بارهایی که دارای بارنامه نوع On Board هستند، خیلی کمتر از نمونه قبلی است و تنها در صورتی احتمال آسیب رسیدن به آنها وجود دارد که کشتی دچار مشکلاتی مانند طوفان‌های سهمگین شود.
2. بارنامه هوایی (Airway Bill)
یکی دیگر از انواع بارنامه که کاربرد بسیار زیادی برای نقل و انتقال کالا دارد، بارنامه هوایی است. این سند زمانی استفاده می‌شود که صاحب کالا بخواهد محموله خود را از طریق هواپیما به مقصد ارسال کند. امکان تغییر دادن اطلاعات موجود در بارنامه هوایی فقط تا قبل از فرود هواپیما در فرودگاه مقصد امکان‌پذیر است و بعد از این که هواپیما در مقصد فرود آمد، به هیچ عنوان نمی‌توان بارنامه را تغییر داد.
در مقاله مانیفست چیست درباره مشخصات موجود در آن صحبت کرده ایم
3. بارنامه ریلی یا راه آهن (Railway Bill)
احتمالا می‌دانید که بارنامه ریلی زمانی کاربرد دارد که فردی بخواهد بار خود را از طریق قطار و سیستم حمل و نقل ریلی جابجا کند. در این بارنامه علاوه بر اطلاعات مربوط به کالا، اطلاعات کامل شماره واگن و راه آهن مقصد نیز نوشته می‌شوند.
4. بارنامه کامیون (CMR/TRUCK Way Bill)
بیشتر مواقع برای ارسال کالاها به آدرس مقصد، از کامیون و روش جاده‌ای استفاده می‌شود. این روش یکی از پراستفاده‌ترین و رایج‌ترین روش‌های ارسال کالا به شمار می‌رود و به همین دلیل هم بارنامه مربوط به آن، کاربرد بسیار زیادی دارد.
بر اساس شرایط مختلف، تعداد نسخه‌های صادر شده بارنامه کامیون بین 6 تا 14 نسخه متفاوت است. 3 نسخه از این بارنامه‌ها از طرف ارسال کننده، گیرنده و شرکت باربری صادر شده و به امضا می‌رسند. مابقی نسخه‌های بارنامه کامیون نیز برای انجام تشریفات گمرکی و ورود و خروج کالا در نظر گرفته می‌شوند. بخشی از این برنامه‌ها را نیز سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای صادر می‌کند.
روش های استعلام تعداد بارنامه چیست
5. بارنامه سراسری (Through Bill Of Lading)
یکی از کامل‌ترین و مهمترین انواع بارنامه که همه نمونه‌های بارنامه کامیون، ریلی و دریایی را شامل می‌شود، بارنامه سراسری است. ممکن است گاهی مواقع برای ارسال یک کالا به آدرس مقصد، از روش‌های ترکیبی استفاده کنند. به عنوان مثال، شاید کالا تا بندر از طریق روش دریا و تا شهر مقصد، با استفاده از روش جاده‌ای به آدرس گیرنده ارسال شود. در شرایط این چنینی، بارنامه سراسری مورد استفاده قرار می‌گیرد.
بارنامه سراسری نشان می‌دهد که در مقاصد تعیین شده، وسیله حمل و نقل کالا به طور کامل جابجا شده و از حامل جدیدی برای ارسال آن استفاده می‌شود. شرکت باربری باید بر تمام این جابجایی‌ها نظارت کاملی داشته باشد و اطمینان حاصل کند که کالا صحیح و سالم به مقصد می‌رسد.
6. بارنامه از نوع حمل مرکب فیاتا (Combined Transport Bill Of Lading)
برای ورود و خروج برخی از کالاها به بعضی از کشورها، محدودیت‌ها و حساسیت‌های زیادی وجود دارد. این بارنامه شباهت خیلی زیادی با نمونه قبلی دارد و مهمترین تفاوت آن، این است که در بارنامه حمل مرکب فیاتا اطلاعات بسیار جزئی‌تر و با شفافیت کاملی درج می‌شود. به عنوان مثال، در این بارنامه مشخص می‌شود که دقیقا در کدام مقصد، چه وسیله نقلیه‌ای باید کالا را حمل کند. این بارنامه اهمیت بسیار زیادی برای کالاهای ارزشمند و حساس برای عبور از مرزهای کشورها دارد.
در مقاله حمل و نقل ترکیبی چیست درباره انواع آن صحبت کرده ایم
7. بارنامه داخلی
گاهی مواقع افراد قصد ارسال بارهایی را به داخل مرزهای کشور دارند و نیازی نیست که کالا از مرزهای کشور عبور کرده و به کشور دیگری برسد. در این شرایط، بارنامه داخلی مورد استفاده قرار می‌گیرد. تعداد نسخه‌های این نوع بارنامه داخلی 6 عدد است که برای گیرنده کالا، فرستنده، راننده، سازمان راهداری و حمل‌ونقل جاده‌ای و شرکت حمل‌ونقل در نظر گرفته می‌شوند.
در بارنامه داخلی، اطلاعات متعددی مانند مشخصات کامل فرستنده و گیرنده، مشخصات راننده، اطلاعات خودرو، هزینه ارسال بار و ویژگی‌های کامل محموله وجود دارند.
8. بارنامه بین‌المللی
بارنامه بین‌المللی برای ارسال کالاهایی کاربرد دارد که باید آن را به کشورهای دیگر ارسال کرد. این بارنامه باید حتما تحت قوانین کنوانسیون حمل‌ونقل (CMR) صادر شود و در زبان تخصصی، آن را راهنمای بین‌المللی نیز می‌شناسند. اطلاعات موجود در این بارنامه هم مانند نمونه قبلی است و فقط باید حتما کنوانسیون حمل‌ونقل موقع ورود و خروج کالا از کشور آن را مهر و تایید کرده باشد.
مقاله پیشنهادی:باربرگ چیست
سخن پایانی
در این مقاله اطلاعات کاملی درباره انواع بارنامه در اختیار شما قرار دادیم. همان طور که متوجه شدید، در بارنامه باید اطلاعات کامل گیرنده، فرستنده، صاحب کالا، هزینه کرایه بار و سایر موارد این چنینی نوشته شوند. فراموش نکنید که وجود بارنامه برای امنیت کالا اهمیت بسیار زیادی دارد و به همین دلیل باید حتما هم فرستنده و هم گیرنده برای دریافت آن اقدام کنند. ممکن است اطلاعات موجود در برخی از برنامه‌ها با برخی دیگر متفاوت باشد و باید قبل از امضا کردن آن، از تمام شرایط موجود در بارنامه مطلع شد.
