پایانه باربری در یک نگاه

پایانه های باربری را می‌توان بازیگران اصلی صنعت حمل و نقل جاده ای کشور محسوب کرد. اما رانندگان کامیون پایانه های باری را بزرگترین معضل سیستم حمل و نقل کالا می‌دانند. مدیریت پایانه های حمل بار به عهده کیست؟ چرا کامیونداران سالن های اعلام بار را جولانگاه دلالان می‌دانند؟

عملکرد پایانه باربری به‌عنوان مراکز توزیع بار همواره مورد انتقاد فعالان این حوزه بوده است. رضایت نداشتن کامیون‌داران باعث شده تا در سال‌های اخیر، تعداد پایانه‌ های باربری روند نزولی داشته باشد. هر چند که روند شکل‌گیری آن‌ها در یک دهه‌ی اخیر صعودی است. اما برای حل شدن این مشکل چه کار‌هایی صورت گرفته است؟ در این مقاله همراه ما باشید تا ابتدا بررسی کنیم که پایانه باربری چیست ، سپس به بررسی لیست پایانه باربری تهران و پایانه های باربری سایر استان‌ها بپردازیم.

پایانه باربری چیست؟

برای پاسخ به این سوال که پایانه باربری چیست و این که در پایانه‌ های باربری چه کاری انجام می‌شود، باید اینگونه بگوییم که نسبت پایانه باربری برای بار، همانند پایانه مسافربری برای مسافر است. در واقع، پایانه حمل و نقل یا باربری محلی است که شرکت‌های مختلف که وظیفه حمل بار را عهده‌دار می‌شوند، همگی در آن تجمیع می‌کنند و تمام امور باربری مثل تحویل بار، سپردن بار، ارسال و مدیریت بار در حمل و نقل‌های بین شهری را انجام می‌دهند.

همانطور که برای مسافرت، به ترمینال‌های مسافربری مراجعه می‌کنید، در صورتی که قصد جابه‌جایی بار را داشته باشید، می‌توانید به پایانه باربری مراجعه نموده و بار خود را به شرکت‌هایی که در این زمینه فعالیت می‌کنند بسپارید.

تعداد پایانه های باربری فعال

طبق سالنامه آماری سال 1399، به غیر از پایانه‌های مرزی، 81 پایانه باربری فعال در کشور وجود دارد. این میزان نسبت به سال گذشته با کاهش همراه بوده است. چرا که در سال‌های اخیر 84 پایانه باربری فعال در کشور وجود داشت. اما اگر بخواهیم این عدد را با یک دهه‌ی اخیر مقایسه کنیم، می‌بینیم که پایانه‌ های باربری تهران با افزایش 47 درصدی همراه بوده و از 55 پایانه به 81 پایانه افزایش یافته است.

به غیر از استان تهران بیشترین پایانه‌ های باربری مربوط به استان فارس است. این استان 7 پایانه باربری فعال دارد که از این نظر رکورددار است. پس از آن استان اصفهان با 6 پایانه و استان خراسان رضوی با 5 پایانه در رتبه‌های دوم و سوم قرار گرفته‌اند.

استان تهران در شرایط کنونی با 13 مرکز پایانه باربری رکوردار تعداد پایانه باربری به حساب می‌آید.

مدل‌های مختلف تریلی را می‌توانید در مقاله انواع تریلی مشاهده کنید.

پایانه‌ های باربری تهران

بزرگترین پایانه باربری تهران پایگاه حمل و نقل نسیم شهر، واقع در کیلومتر 22 جاده ساوه است. در این ترمینال باربری حدود 15 شرکت مجزا برای حمل و نقل فعالیت می‌کنند. به غیر از این 4 ترمینال مسافربری تهران، دارای پایانه باربری نیز هستند که برای خرده‌بارهای بین شهری مورد استفاده قرار می‌گیرد. پایانه باربری ترمینال غرب، واقع در محله میدان آزادی، ترمینال شمال واقع در میدان آرژانتین، ترمینال جنوب واقع در محله ترمینال جنوب تهران و ترمینال شرق واقع در تهرانپارس است. هر چهار ترمینال مسافربری تهران دارای پایانه باربری نیز هستند که می‌توانید در صورت نیاز به آن‌ها مراجعه کنید. پیشنهاد می کنیم مقاله باربری تهرانپارس را مطالعه کنید.

از دیگر پایانه‌هایی که در استان تهران قرار دارد، می‌توان به شرکت حمل و نقل کالای تهران واقع در شورآباد، پایانه باربری شهریار، پایانه باربری دماوند، پایانه باربری ورامین و پایانه باربری هشتگرد اشاره کرد.

در مقاله باربری شرق تهران شما را با باربری های شرق تهران آشنا کرده‌ایم که می‌توانید مطالعه کنید.

پایانه باربری، معضل بزرگ رانندگان

یکی از مطالبات اصلی و همیشگی رانندگان کامیون حذف واسطه‌گری در پایانه بار بوده است. آنها اعتقاد دارند نبود نظارت قانونی بر فعالیت پایانه باربری عملا سالن های اعلام بار را به جولانگاه دلالان تبدیل کرده است. واسطه‌هایی که بدون هزینه و بی‌زحمت بالاترین سهم نصیبشان می‌شود.

رانندگان توزیع ناعادلانه بار، پرداخت کمیسیون اضافه و عدم شفافیت در تعیین نرخ کرایه حمل بار را از بزرگترین مشکلات سیستم حمل بار می‌دانند. مثلا یکی از رانندگان چنین می‌گوید:

فرض کنید در پایانه باربری بندرعباس، باری مثلا در مسیر بندر-تبریز با کرایه 2.5 میلیون تا 3 میلیون تومان از طریق اعلام بار، اعلام می‌شود، همان زمان دلال وارد می‌شود و به راننده اعلام می‌کند که 200 هزار تومان می‌گیرد و این بار را بدون نوبت به شما می‌دهد و بدین‌ترتیب نوبت نفری که در صف بوده است هم از بین می‌رود.

در طول این سال‌ها همواره رانندگان ضمن انتقاد از عملکرد ضعیف سازمان راهداری به‌عنوان نهاد متولی، خواستار رسیدگی دستگاه‌های مسئول نسبت به رفع مشکلات سیستم توزیع بار بودند.

در مقابل سازمان راهداری هربار با اوج‌گیری اعتراضات، دستورالعمل‌ها و وعده‌هایی را اعلام کرده است. دستورهایی که از نظر رانندگان هیچ‌وقت به درستی اجرا نشده است و وعده‌هایی که یا محقق نشده یا محقق‌شدنشان گره‌ای از مشکلات این صنف باز نکرده است.

پیشنهاد می‌کنیم مقاله سامانه اعلام بار بندرعباس را مطالعه نمایید.

راهکارهای اصلاح وضعیت پایانه باربری

برای اصلاح وضعیت پایانه‌های باربری راه‌حل‌هایی در نظر گرفته شده که در ادامه به شرح آن پرداخته‌ایم:

⇐ تصویب شاخص تن کیلومتر

 سازمان راهداری در پاسخ به مطالبه اصلی رانندگان یعنی پایین بودن کرایه حمل بار است، طرح شاخص تن کیلومتر را تصویب کرد. ﺗﻦ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ واﺣﺪ ﺳﻨﺠﺶ ﺟﺎﺑﺠﺎﯾﯽ ﮐﺎﻻﺳﺖ ﮐﻪ ﺑﯿﺎﻧﮕﺮ ﺣﻤﻞ ﯾﮏ ﺗﻦ ﮐﺎﻻ در ﯾﮏ ﮐﯿﻠﻮﻣﺘﺮ ﻣﯽﺑﺎﺷﺪ.

کامیون‌دران معتقدند قیمت‌گذاری عادلانه، شفاف و به دور از دخالت واسطه‌ها تنها از طریق اجرای واقعی تن کیلومتر امکان‌پذیر است، اما علیرغم ابلاغ این طرح، تن کیلومتر فقط یک اسم جدید برای کرایه توافقی است و هنوز  در عمل کسی آن را اجرا نمی‌کند

⇐ واگذاری پایانه‌ها به بخش خصوصی

محمد اسلامی وزیر راه و شهرسازی، در دی‌ماه 97 با اعلام عدم تمایل دولت به پایانه‌داری و از واگذاری پایانه‌ها به بخش خصوصی خبر داد. همچنین اعلام شد الویت سازمان راهداری واگذار گردن پایانه‌ها به انجمن صنفی رانندگان، انجمن کارفرمایی شرکت‌های حمل‌و‌نقل و انجمن صنفی کامیون‌داران است.

اعلام این خبر با مخالفت رانندگان و کامیوندارن مواجه شد، آن‌ها با بیان اینکه مدیریت دولت بر پایانه‌ باربری مشکل ما نیست که با واگذاری به بخش خصوصی رفع شود، از این طرح انتقاد کرده چرا که معتقدند اگر پایانه ها به بخش خصوصی واگذار شود، همین میزان نظارت اندکی که بر سالن های اعلام بار وجود دارد، حذف می شود.

برای اطلاع از روش های باربری در غرب تهران به صفحه باربری غرب تهران مراجعه کنید.

⇐ بارنامه الکترونیکی

در سال 1395 سازمان راهداری با هدف شفاف‌سازی کمیسیون دریافتی شرکت‌های حمل و نقل خبر از حذف بارنامه‌های کاغذی و جایگزینی آن با بارنامه‌های الکترونیکی داد.

مدیران سازمان راهداری اعتقاد داشتند که ارتباط رو در روی رانندگان با شرکت‌های حمل ونقل و موجب پنهان ماندن پرداخت‌های سبب شده که هرگونه پرداختی اضافی به‌صورت نقد از طرف رانندگان به شرکت‌های باربری پنهان بماند.

ایجاد سامانه‌ای هوشمند برای صدور بارنامه الکترونیکی که نویدبخش تحول در شبکه حمل و نقل بود، در طول این چند سال علیرغم همه ‌تلاش‌‌ها و وعده‌های مکرر مسئولین به تحقق نرسیده است.

⇐ توسعه بازارگاه‌های الکترونیکی

یکی از اقدامات سازمان راهداری برای ساماندهی و مدیریت سیستم توزیع بار، ایجاد بازارگاه الکترونیکی یا همان EMarket Place است. این بازارگاه‌ها حمل و نقل هوشمند بار با اتصال صاحبان کالا و رانندگان فرایند حمل و نقل را تسهیل و تسریع می‌کنند.

گاهی رانندگان برای دریافت نوبت بارگیری باید ساعت‌ها و حتی روزها در سالن‌های اعلام بار معطل بمانند و در نهایت یا با یک رقم پایین بارگیری می‌کنند یا بدون بار برمی‌گردند. اما بستر هوشمند بازارگاه‌ها به عنوان یک سالن اعلام بار مجازی، امکان دسترسی رانندگان به بارهای مختلف را فراهم می‌کنند و با کاهش نقش واسطه‌ها و حذف کمیسیون‌های گزاف موجب افزایش درآمد رانندگان می‌شوند.

با این وجود و علیرغم وعده‌های چندساله سازمان راهداری مبنی بر امکان صدور بارنامه توسط بازارگاه، همچنان دریافت مجوز بارنامه در اختیار شرکت‌های باربری است. همین امر موجب شده تا اهداف هوشمندسازی حمل و نقل کالا به خوبی اجرایی نگردد.

اکنون به روشنی می‌توان نتیجه گرفت که عملکرد نامناسب پایانه باربری بزرگترین معضل رانندگان و کامیون‌داران است و البته روشن‌تر وجود راهکارهای مناسب برای برون‌رفت از این بحران است. راه‌حل‌هایی که موفقیتشان در گرو خواست واقعی و اقدام جدی دستگاه‌های مسئول برای رفع این مشکل است.

مقاله پیشنهادی: حمل بار تبریز

سخن پایانی

پایانه باربری محلی برای تجمع شرکت‌هایی که در زمینه حمل بار فعالیت می‌کنند است. انواع بار در این پایانه‌ها دریافت می‌شود، بارگیری صورت می‌گیرد و به مقصد مورد نظر ارسال می‌شود. تعداد پایانه‌ های باربری در ایران در یک دهه‌ی اخیر، رشد زیادی داشته است. اما این که افزایش تعداد پایانه‌ها به نفع فعالان این زمینه است یا خیر، سوالی است که اخیرا به وجود آمده است. رانندگان حمل بار معتقد هستند که نظارتی بر روی پایانه‌ های باربری وجود ندارد و همین موضوع باعث شده تا دست دلالان در این کار زیاد شده و سهم زیادی را بدون زحمت برای خود بردارند. به همین دلیل در سال‌های اخیر تلاش‌های زیادی برای برچیده شدن دست دلالان انجام شده که یکی از مهمترین آن‌ها اجرای الکترونیکی شدن بارنامه می‌باشد.

به این ترتیب در صورتی که قصد حمل بار برون شهری را داشتید، یکی از راه‌ها مراجعه به این پایانه‌های باربری است. در صورتی که سوالی در این زمینه برای شما بدون پاسخ باقی مانده بود، خوشحال می‌شویم که در قسمت نظر‌ات آن را برای ما به ثبت برسانید.

سوالات متداول