سامانه جامع پیمایش
اواخر بهمن ماه سازمان راهداری و حمل و نقل جاده‌ای اعلام کرد، که سهمیه کارت سوخت خودروهای سنگین به‌صورت روزانه شارژ خواهد شد، و از راه‌اندازی سامانه جامع پیمایش به منظور اجرای این طرح خبر داد.
بنا به گزارش خبرگزاری مهر، به نقل از فرامرز مداح؛ معاون برنامه‌ریزی سازمان راهداری، در این سامانه میزان پیمایش هر وسیله نقلیه نفت‌گازسوز بر اساس اطلاعات سامانه GPS و اسناد جابجایی کالا و مسافر محاسبه می‌شود. وی در خصوص اجرایی شدن این سامانه نیز چنین گفته است:
مراحل اجرایی شدن این سامانه به گونه‌ای است که در ابتدا اطلاعات از اسناد حمل و نقل برون شهری مانند بارنامه، پروانه تردد، صورت وضعیت مسافری و همچنین سامانه‌های ردیاب سپهتن دریافت می‌شود و سایر اطلاعات هم بر اساس پیمایش ناوگان درون شهری از سامانه وزارت کشور دریافت می‌شود.
سهم سوخت ناوگان ترانزیت
در این طرح باوجود تمام ملاحظاتی که در آن لحاظ شده است، یک خلاء مهم مشاهده می‌شود. نادیده گرفتن سهم ناوگان ترانزیت. یعنی مثلا کامیونی که محموله‌های صادراتی ایران را به اروپا می‌برد، و محموله‌های وارداتی اروپا را به ایران می‌آورد، به‌طور میانگین بین 11 تا 12 هزار کیلومتر طی می‌کند. اما طبق طرح جدید، سهمیه سوخت آن فقط به مقدار پیمایش داخل کشور محاسبه خواهد شد.
عدم توجه به نیازمندی‌های ناوگان ترانزیت، به‌عنوان بخش بزرگی از ناوگان عمومی حمل و نقل کالای کشور، موجب انتقاد رانندگان و فعالان این حوزه شده است. آن‌ها این پرسش را مطرح می‌کنند که آیا فعالیت راننده و ناوگان ترانزیت ایران در مسیرهای بین‌المللی خلاف قانون است؟ که به محض خروج از ایران از کلیه خدمات دولتی محروم می شوند، در حالی‌که هزینه‌های ناوگان بین‌المللی به مراتب بالاتر از ناوگان داخلی است.
کارشناسان صنعت حمل و نقل جاده‌ای با اشاره به اهمیت فعالیت ناوگان ترانزیت در تامین کالاهای اساسی و همچنین نقش آن‌ها در ارزآوری حاصل از صادرات، معتقدند که مسئولان باید نسبت به تامین نیازمندی‌ها و رفع معضلات این صنف به‌طور جدی اقدام کنند.
مشکلات ناوگان ترانزیت
عبدالله خانعلی؛ یکی از فعالان حمل و نقل جاده‌ای در یادداشتی انتقادی به ایرادات نحوه محاسبه پیمایشی سهمیه سوخت پرداخته است. نویسنده در بخشی از این مطلب با مقایسه وضعیت ناوگان ترانزیتی ایران با سایر کشورها، از بی‌توجهی مسئولان به مشکلات این صنف انتقاد می‌کند:
ترکیه جهت کاهش قیمت تمام شده حمل و بالا بردن توان رقابتی ناوگان خود در تمام مرزهای خروجی، اقدام به تاسیس جایگاه سوخت نموده است. همچنین به ناوگان حامل محمولات صادراتی خود هنگام خروج از مرز به مقدار نیاز سوخت یارانه‌ای می‌دهد، در مقابل وزارت نفت ایران هم در اقدامی مشابه در مرزهای ایران سوخت را تا 33 برابر قیمت داخلی به ناوگان ترانزیت ایرانی می‌فروشد. در ترکیه و سایر کشورها بانک‌ها به شرکت‌های حمل و نقل یا متقاضیان تاسیس شرکت حمل وام‌های کلان کم بهره و طولانی مدت می‌دهند، ولی راننده ایرانی باید گرفتار لیزینگ‌ها با درصد های آنچنانی شود.
خانعلی از خودمالکی حمل و نقل ایران به‌عنوان یکی دیگر از معضلات رانندگان ترانزیت یاد می‌کند. او معتقد است راننده برای فعالیت در مسیرهای بین‌المللی ناچار به همکاری با یک شرکت حمل و نقل است. برخی از این شرکت‌ها که حتی فاقد سرمایه و ناوگان هستند درصد بالایی از کرایه حمل سود می‌برند. یا مثلا از صاحب کالا بابت حق توقف راننده هزینه دریافت کرده اما از پرداخت آن به راننده امتناع می‌کنند.
باوجود تمامی مشکلات و کمبودها رانندگان ترانزیت همچنان به فعالیت خود ادامه می‌دهند، تا موتور اقتصاد کشور از حرکت نایستد. از این‌رو لازم است مسئولان سازمان راهداری نیز بستری مناسب برای تداوم و رشد ناوگان ترانزیت فراهم کنند. محاسبه پیمایش ناوگان ترانزیت در خارج از کشور می‌تواند اولین و شاید مهم‌ترین قدم در این راه باشد.
